DE QUETZAL EN DE GIER
DE HOOGLANDEN IN
Omhoog en omlaag, van links naar rechts, het landschap bleef nooit meer dan een paar kilometer achter elkaar hetzelfde. Granieten pieken die eruit zagen of ze door blinde, woedende Titanen waren rondgestrooid, priemden omhoog uit laaggelegen regenwouden, die welig tierden in erotische wanorde – een rusteloze topografie die alles tegelijk was, die alle seizoenen, alle klimaten vertoonde, levende specimina van alle tijden bevatte en al de menigvuldige krachten van de natuur losmaakte. Het was alsof een heel continent meticuleus verpakt was in een lap grond ter grootte van de staat Massachusetts. Uiteindelijk daalden we van de modderige hoogte af naar een stoffige, droge savanne. Bij El Rancho, waar een gigantische krachtcentrale in aanbouw de hemel met zandkleurige gruis verduisterde, verlieten we de Ruta Atlántica die noordoost naar het Meer van Izabal loopt en uiteindelijk naar Puerto Barrios aan de Caribische Zee, waar de bananen worden verscheept. We sloegen linksaf naar het noorden en begonnen weer te klimmen, deze keer door een woestijnlandschap, dat zich naar het zuidoosten uitstrekte, de Oriente Guatemalteco, een streek die berucht is om zijn dorre klimaat en giftige slangen – en om zijn opvliegende, gewelddadige ladinos die naar men zegt alleen hun hangmat uitkomen om elkaar met machetes de strot af te snijden.
De bloemen langs de kant van de weg verdwenen tegelijk met alle tekenen van landbouw. Starre, afstotelijke klompen van cactussen stonden naast hun hogere soortgenoten op wacht, enge planten vol vijandige doornen, die zo meedogenloos opgingen in hun eenzame strijd tegen de allesoverheersende droogte dat ze in hun vorm zelf een totale minachting leken uit te stralen voor contact met andere levende wezens, een bars dédain voor natuurlijke samenwerking. Waar heb je schaduw, regen of wind voor nodig? leken ze te zeggen. Wat heb je aan partners, metgezellen? Noest een scheur in de rotsen openwrikkend om er een wortel in te kunnen schieten gedroegen ze zich als staalharde eenlingen, achterdochtig en intolerant tegenover indringers. Het was cactusland van hier tot de grens met El Salvador in het zuiden.